Çin’in sosyal kredi sistemi şimdiden milyonlarca seyahati engelledi.
Çin'in sosyal kredi sistemine göre kredisi düşük olan vatandaşların seyahat etmesi, bankadan kredi alması ve otellerde kalması engelleniyor.
Çin’in sosyal kredi sistemi şimdiden 11 milyon uçuşa ve 4 milyon tren yolculuğuna müdahale etti. Sosyal kredisi düşük olan vatandaşların seyahat etmesi engellendiği gibi bazılarının bankadan kredi alması ve otellerde kalması engellendi. Hatta bazı vatandaşların internet hızı düşürüldü. Çin 2020’de daha kapsamlı bir ulusal kredi sistemi getirmeyi planlıyor. sistem Black Mirror dizisinin bir bölümünde uygulanan kredi sistemine benzetiliyor.
Nisan sonunda yayımlanan raporda uçağa ve trene alınmayan vatandaşlarının suçu tam olarak açıklanmadı. Sosyal kredi sistemi aslında bir kara listeler bütünü olarak tanımlanabilir. Ülke genelinde bir düzineden fazla liste bulunuyor. Her listede uçak ve trenlerde kötü davranmak ya da mahkeme kararına uymamak gibi suçlar yer alıyor.
“Notu düşük olanı iflas ettirelim”
Cezalandırılan vatandaşların suçları açıklanmamış olsa da eski devlet yetkilisi Hou Yunchun sistemin geliştirilmesini ve kredisi düşük kişilerin iflas etmesinin sağlanmasını öneriyor. Hou’nun bahsettiği kara liste genellikle borçluları kapsıyor ve Yüce Halk Mahkemesi tarafından insanların borçlarına sadık olmalarını sağlamak için oluşturuldu. Mahkeme borçluların adını ve kimlik numarasını web sitesi üzerinden paylaşıyor. Bu kişilerin yüksek hızlı trenlere binmesi, beş yıldızlı otellerde kalması, çocuklarını pahalı okullara göndermesi ya da internet üzerinden lüks ürün satın alması yasak.
Bazı bölgelerde kara listedeki kişileri aradığınızda karşınıza aradığınız kişinin çok fazla borcu olduğuna dair bir uyarı çıkıyor. Mayıs ayında borçluların fotoğraflarıyla oluşturulan kısa bir animasyon sinema salonlarında, otobüslerde ve kamusal alanlardaki ekranlarda yayınlanmaya başladı. Animasyon yayınlanmadan önce bir ses “Gelin gelin şunlara bir bakın. Bunlar para ödünç alıp geri ödemeyen insanlar” diyerek çevredekilerin dikkatini çekmeye çalışıyor.
Liste hızla büyüyor
2013’te borçluların listesi ilk yayımlandığında listede 31 bin 259 kişi vardı. 2017’nin Aralık ayında listedekilerin sayısı 8,8 milyona ulaşmıştı. Son altı ay içinde yaklaşık 2,5 milyon yolculuk sistem üzerinden engellendi. Bunun sebebi Çin’in mevcut borçluları daha sıkı denetlemesi ya da listeye yeni kişilerin eklenmesi olabilir.
Liste ortaya çıktığı günden bu yana Çin medyasında sık sık bu listenin ülke genelinde 2020’de uygulanması beklenen sosyal kredi sisteminin ilk aşaması olduğu konuşuluyor. Şimdilik farklı pilot kredi sistemleri sekiz farklı şirket tarafından uygulanıyor. Bu şirketlerden biri de Alibaba tarafından yönetilen Sesame Credit. Bu şirket kişilerin kredi notunu mahkemelerin verdiği cezalara göre düşürüyor. Sesame Credit vatandaşlara kredi notu olarak bir rakam veren birkaç sistemden biri. Çin’in ulusal sisteminin her vatandaşa bir rakam verip vermeyeceği ise bilinmiyor.
https://www.dunyahalleri.com/cinin-sosyal-kredi-sistemi-simdiden-milyonlarca-seyahati-engelledi/
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder